Trong vòng thi Về đích của chung kết Đường lên đỉnh Olympia 2024, câu hỏi về vaccine DPT-VGB-Hib đã khiến cả bốn thí sinh gặp khó khăn khi đưa ra đáp án chính xác. Đây là vaccine “5 trong 1” được sử dụng phổ biến trong chương trình tiêm chủng mở rộng tại Việt Nam, giúp phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Dưới đây là những thông tin quan trọng về loại vaccine này và vai trò của nó trong việc bảo vệ sức khỏe trẻ em.

Câu hỏi yêu cầu nêu tên hai bệnh cuối cùng mà vaccine này phòng ngừa, ngoài các bệnh viêm phổi do Hib, ho gà và uốn ván. Nam sinh đến từ trường THPT chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội đưa ra đáp án “sởi và bạch hầu”, trong khi Trung Kiên – thí sinh đến từ Phú Yên – trả lời “sởi và phế cầu 23”. Tuy nhiên, cả hai câu trả lời đều chưa chính xác.

Đáp án đúng là “bạch hầu và viêm gan B,” phản ánh đúng thành phần phòng bệnh của vaccine DPT-VGB-Hib, loại vaccine thiết yếu trong chương trình Tiêm chủng mở rộng tại Việt Nam. Câu hỏi này không chỉ kiểm tra kiến thức của thí sinh về y tế cộng đồng mà còn thu hút sự quan tâm của khán giả về những thông tin quan trọng trong chăm sóc sức khỏe trẻ em.

Table of Contents

Vaccine “5 trong 1” DPT-VGB-Hib Là Gì?

Vaccine DPT-VGB-Hib là loại vaccine kết hợp có khả năng phòng ngừa năm loại bệnh khác nhau, bao gồm:

1. Bạch hầu

Bạch hầu là bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae gây ra, có khả năng lây lan qua đường hô hấp. Bệnh này tấn công hệ hô hấp, gây viêm họng nghiêm trọng, sưng hạch cổ và có thể dẫn đến ngạt thở do lớp màng nhầy dày hình thành trong cổ họng. Bệnh bạch hầu có tỷ lệ tử vong cao nếu không được điều trị kịp thời. Việc tiêm vaccine giúp tạo miễn dịch sớm, bảo vệ trẻ nhỏ khỏi nguy cơ nhiễm bệnh và biến chứng.

2. Ho gà

Ho gà, do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra, là một bệnh rất dễ lây lan qua các giọt nhỏ trong không khí. Bệnh có triệu chứng là những cơn ho dữ dội, khó thở, đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi vì có thể gây tử vong. Vaccine DPT-VGB-Hib chứa thành phần ho gà giúp trẻ tạo kháng thể, phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này và bảo vệ hệ hô hấp của trẻ trong những năm đầu đời.

3. Uốn ván

Uốn ván là bệnh do vi khuẩn Clostridium tetani gây ra, lây nhiễm qua các vết thương hở. Vi khuẩn này có khả năng tạo ra một loại độc tố tấn công hệ thần kinh, gây co thắt cơ nghiêm trọng và có thể dẫn đến tử vong nếu không được xử lý. Uốn ván vẫn là một mối đe dọa lớn, đặc biệt ở các vùng nông thôn hoặc nơi thiếu điều kiện vệ sinh. Vaccine phòng ngừa uốn ván là cách hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh này.

4. Viêm gan B

Viêm gan B là bệnh do virus viêm gan B gây ra, tấn công gan và có thể tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan. Virus viêm gan B lây truyền qua đường máu và dịch cơ thể. Ở trẻ nhỏ, viêm gan B có thể chuyển sang mãn tính và dẫn đến các biến chứng gan nghiêm trọng trong tương lai. Tiêm phòng vaccine DPT-VGB-Hib ngay từ khi trẻ còn nhỏ là biện pháp tốt nhất để giảm nguy cơ mắc viêm gan B và các biến chứng nguy hiểm của bệnh.

5. Viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib

Vi khuẩn Haemophilus influenzae type B (Hib) là nguyên nhân gây ra viêm phổi và viêm màng não mủ, các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng có thể gây tổn thương não hoặc tử vong. Trẻ em dưới 5 tuổi là nhóm tuổi dễ bị tổn thương nhất, đặc biệt khi hệ miễn dịch của trẻ còn chưa hoàn thiện. Tiêm vaccine DPT-VGB-Hib giúp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ mắc viêm phổi và viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib, giảm thiểu nguy cơ tổn thương vĩnh viễn hoặc tử vong.

Lợi Ích Của Vaccine “5 trong 1”

Vaccine “5 trong 1” không chỉ giúp giảm số lượng mũi tiêm mà trẻ cần phải tiêm mà còn tăng cường bảo vệ sức khỏe toàn diện. Việc kết hợp phòng ngừa năm loại bệnh trong một lần tiêm giúp giảm bớt gánh nặng cho trẻ và phụ huynh, đồng thời tạo hiệu quả miễn dịch nhanh chóng và bền vững.

Ngoài ra, vaccine này là miễn phí cho trẻ dưới một tuổi trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng của Bộ Y tế Việt Nam, tạo điều kiện để tất cả trẻ em đều được tiếp cận với phòng ngừa quan trọng này.

Hướng Dẫn Lịch Tiêm Chủng

Theo hướng dẫn của Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), trẻ em cần tiêm đủ ba liều vaccine “5 trong 1” ở các mốc 2, 3 và 4 tháng tuổi để đạt hiệu quả miễn dịch tối ưu. Nếu trẻ chưa được tiêm đầy đủ đúng lịch, cần được tiêm bù càng sớm càng tốt trước khi trẻ đủ 12 tháng tuổi. Đối với những trẻ trên 12 tháng tuổi chưa được tiêm ngừa, phụ huynh có thể lựa chọn các loại vaccine tương tự tại các cơ sở tiêm chủng dịch vụ.

Vai Trò Của Vaccine Trong Phòng Chống Dịch Bệnh

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiêm chủng là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chương trình tiêm chủng mở rộng không chỉ giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh mà còn bảo vệ sức khỏe cộng đồng bằng cách tạo ra miễn dịch cộng đồng, đặc biệt quan trọng trong ngăn ngừa bùng phát dịch bệnh.

Khuyến Nghị Từ Các Chuyên Gia Y Tế

Cục Y tế dự phòng nhấn mạnh rằng việc tiêm vaccine đúng lịch và đầy đủ là yếu tố quan trọng nhất giúp trẻ phát triển khỏe mạnh, giảm nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng. Phụ huynh cần đảm bảo con mình được tiêm chủng đầy đủ, đặc biệt là với những vaccine thiết yếu như DPT-VGB-Hib. Ngoài ra, cần thường xuyên cập nhật các khuyến nghị tiêm chủng từ các nguồn tin cậy như Bộ Y tế và WHO.

Các câu hỏi thường gặp về vắc xin DPT-VGB-Hib

Câu hỏi 1: Vắc xin DPT-VGB-Hib (SII) là gì? Loại vắc xin này có thể phòng ngừa những bệnh nào?
Trả lời:
Vắc xin DPT-VGB-Hib (SII) là loại vắc xin phối hợp “5 trong 1” giúp phòng ngừa 5 bệnh nguy hiểm: bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, và viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib. Đây là các bệnh truyền nhiễm dễ mắc ở trẻ nhỏ và có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng nếu không được phòng ngừa từ sớm. Theo chương trình tiêm chủng mở rộng, trẻ dưới 1 tuổi được tiêm vắc xin này theo lịch 3 mũi vào lúc 2, 3 và 4 tháng tuổi.

Câu hỏi 2: Vắc xin DPT-VGB-Hib (SII) được sản xuất ở đâu và đã được sử dụng ở các quốc gia nào?
Trả lời:
Vắc xin DPT-VGB-Hib (SII) do Công ty Serum Institute of India (SII) sản xuất, được cấp phép lưu hành tại Ấn Độ từ năm 2009 và đạt chuẩn tiền thẩm định của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào năm 2010. Hiện nay, hơn 600 triệu liều vắc xin DPT-VGB-Hib (SII) đã được sử dụng ở hơn 79 quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Bộ Y tế Việt Nam cấp phép lưu hành vắc xin này từ tháng 9 năm 2018, sau khi đã được kiểm định an toàn.

Câu hỏi 3: Vắc xin DPT-VGB-Hib (SII) có khác biệt gì so với Quinvaxem và ComBE Five không?
Trả lời:
Vắc xin DPT-VGB-Hib (SII) có thành phần và hiệu quả phòng bệnh tương tự như vắc xin Quinvaxem và ComBE Five, giúp ngăn ngừa 5 bệnh: bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, và viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib. Cả ba loại đều sử dụng thành phần ho gà toàn tế bào, vì vậy tính an toàn và hiệu quả của DPT-VGB-Hib (SII) tương đương với các loại vắc xin này.

Câu hỏi 4: Vắc xin DPT-VGB-Hib (SII) có bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ trong quá trình bảo quản không?
Trả lời:
Vắc xin DPT-VGB-Hib (SII) cần được bảo quản trong môi trường lạnh chuyên dụng, ở nhiệt độ từ +2°C đến +8°C. Việc không tuân thủ điều kiện bảo quản này có thể ảnh hưởng đến chất lượng của vắc xin, làm giảm hiệu quả hoặc gây ra phản ứng tại chỗ tiêm. Các lọ vắc xin đều được gắn chỉ thị nhiệt độ (VVM) để kiểm soát quá trình bảo quản và vận chuyển trước khi sử dụng.

Câu hỏi 5: Vắc xin DPT-VGB-Hib (SII) đã được kiểm định chất lượng như thế nào khi nhập khẩu vào Việt Nam?
Trả lời:
Vắc xin DPT-VGB-Hib (SII), khi nhập khẩu vào Việt Nam, phải tuân thủ các quy định kiểm định nghiêm ngặt, bao gồm các thử nghiệm lâm sàng để đảm bảo đạt tiêu chuẩn của Bộ Y tế và WHO. Mỗi lô vắc xin đều được Viện Kiểm định Quốc gia Vắc xin và Sinh phẩm y tế kiểm định và đảm bảo an toàn trước khi được đưa vào sử dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng.

Câu hỏi 6: Vắc xin DPT-VGB-Hib (SII) có thể gây ra phản ứng sau tiêm không?
Trả lời:
Vắc xin DPT-VGB-Hib (SII) có thể gây ra một số phản ứng thông thường sau tiêm như sốt nhẹ, đau hoặc sưng tấy tại chỗ tiêm. Một số phản ứng nặng hơn, như khóc dai dẳng, co giật, giảm trương lực cơ, hoặc sốc phản vệ, tuy hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra. Phụ huynh cần theo dõi trẻ trong vòng 30 phút sau tiêm tại cơ sở y tế và tiếp tục theo dõi tình trạng của trẻ tại nhà.

Câu hỏi 7: Nếu trẻ đã tiêm 1 hoặc 2 mũi ComBE Five, có thể tiêm tiếp DPT-VGB-Hib (SII) không?
Trả lời:
Trẻ đã tiêm 1 hoặc 2 mũi ComBE Five có thể tiếp tục tiêm mũi còn lại bằng DPT-VGB-Hib (SII) mà không cần phải tiêm lại từ đầu. Khoảng cách tối thiểu giữa các mũi tiêm là 1 tháng, nên phụ huynh cần tuân thủ hướng dẫn này để đảm bảo hiệu quả.

Câu hỏi 8: Trẻ trên 1 tuổi có được tiêm DPT-VGB-Hib (SII) miễn phí không?
Trả lời:
Vắc xin DPT-VGB-Hib (SII) được tiêm miễn phí cho trẻ em dưới 1 tuổi trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Trẻ trên 1 tuổi có thể được tiêm vắc xin có thành phần tương tự trong các dịch vụ tiêm chủng tư nhân, nhưng không thuộc diện tiêm chủng miễn phí trong chương trình này.

Câu hỏi 9: Làm sao để đảm bảo an toàn cho trẻ sau khi tiêm chủng?
Trả lời:
Phụ huynh cần thông báo cho cán bộ y tế về tình trạng sức khỏe của trẻ và tiền sử dị ứng trước khi tiêm. Sau khi tiêm, trẻ cần được theo dõi 30 phút tại điểm tiêm và phụ huynh nên theo dõi trẻ tại nhà trong 1 ngày về các biểu hiện như sốt, quấy khóc, hoặc có dấu hiệu bất thường khác. Nếu trẻ sốt cao (>39°C) hoặc có dấu hiệu bất thường, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay.

Thí sinh Chung Kết OLYMPIA “bó tay” trước câu hỏi về Vaccine – Vaccine “5 trong 1” là gì?