Diazepam là thuốc gì? Công dụng, cách dùng và thông tin chi tiết

Tác Dụng của Diazepam

Diazepam là gì?
Diazepam là một thuốc an thần thuộc nhóm benzodiazepine, được sử dụng phổ biến trong điều trị các bệnh lý liên quan đến rối loạn tâm thần và thần kinh. Thuốc hoạt động bằng cách tăng cường tác dụng của gamma-aminobutyric acid (GABA) – một chất dẫn truyền thần kinh ức chế trong não bộ, giúp làm giảm hoạt động bất thường của các tế bào thần kinh. Kết quả là mang lại hiệu quả an thần, giảm lo âu, chống co giật và giãn cơ.

Diazepam được phê duyệt lần đầu tiên vào năm 1963, trở thành một trong những loại benzodiazepine được sử dụng rộng rãi nhất do hiệu quả mạnh và thời gian tác dụng kéo dài.

Công Dụng Chính của Diazepam

Điều trị rối loạn lo âu và mất ngủ:

• Diazepam thường được chỉ định để giảm các triệu chứng lo âu cấp tính hoặc mãn tính, đặc biệt trong các trường hợp stress nghiêm trọng.
• Thuốc cũng được dùng để cải thiện chất lượng giấc ngủ ở những người bị rối loạn giấc ngủ như khó ngủ hoặc ngủ không sâu giấc. Benzodiazepines được khuyến cáo trong điều trị ngắn hạn các triệu chứng rối loạn lo âu.

Giảm co giật và co thắt cơ nghiêm trọng:

• Diazepam có tác dụng chống co giật, giúp kiểm soát các cơn co giật trong động kinh hoặc các tình trạng khác gây co giật.
• Ngoài ra, thuốc còn được dùng để giảm các cơn co thắt cơ nặng do chấn thương, bệnh lý thần kinh, hoặc do các bệnh như uốn ván. Diazepam nằm trong danh sách thuốc thiết yếu để điều trị động kinh và các cơn co thắt cơ cấp tính.

Giảm triệu chứng cai rượu cấp tính:

• Đối với những người cai rượu, diazepam được sử dụng để giảm kích động, run rẩy, ảo giác và cơn mê sảng do hội chứng cai rượu.
• Thuốc giúp giảm nguy cơ co giật do cai rượu. Diazepam được khuyến cáo sử dụng trong giai đoạn cấp tính của hội chứng cai rượu.

Giảm đau trước các thủ thuật y khoa:

• Diazepam được sử dụng như một thuốc an thần trước các thủ thuật y khoa hoặc phẫu thuật nhằm giảm căng thẳng, lo âu và đau đớn. Benzodiazepines như diazepam có thể được sử dụng trước các thủ thuật nhỏ để giảm lo lắng.

Ngăn ngừa hội chứng giấc ngủ kinh hoàng

• Ở một số trường hợp, diazepam có thể được sử dụng để ngăn ngừa những cơn ác mộng hoặc hội chứng giấc ngủ kinh hoàng bằng cách cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm sự kích thích thần kinh. Benzodiazepines giúp ổn định chu kỳ giấc ngủ, giảm thiểu các cơn ác mộng hoặc giấc mơ gây sợ hãi.

Liều Dùng

Dạng bào chế:

• Viên nén: 2mg, 5mg, 10mg.
• Dung dịch tiêm: 5mg/ml hoặc 10mg/2ml.

Liều dùng tham khảo:

1.      Người lớn:

1. • An thần: Uống 2-10mg, 2-4 lần/ngày hoặc tiêm 2-10mg/lần, cách 3-4 giờ.
   • Cai rượu: Uống 10mg mỗi 6-8 giờ trong 24 giờ đầu, sau đó giảm còn 5mg.
   • Co thắt cơ: Uống 2-10mg, 3-4 lần/ngày hoặc tiêm 5-10mg mỗi 3-4 giờ.
   • Co giật: Uống 2-10mg, 2-4 lần/ngày hoặc tiêm 0,15-0,2mg/kg (có thể lặp lại).

2.      Trẻ em:

2. • Động kinh:
     • Trẻ dưới 1 tháng tuổi: 0,1-0,3mg/kg/liều, cách 15-30 phút, tối đa 2mg.
     • Trẻ từ 1 tháng tuổi trở lên: 0,1-0,3mg/kg/liều, cách 5-10 phút, tối đa 10mg/liều.
   • Co thắt cơ:
     • Uống: 0,12-0,8mg/kg/ngày, chia làm nhiều liều.
     • Tiêm: 0,04-0,3mg/kg mỗi 2-4 giờ, tối đa 0,6mg/kg trong 8 giờ.

Cách Dùng

• Uống theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Dùng dụng cụ đo liều chính xác khi sử dụng thuốc dạng lỏng.
• Không tự ý tăng hoặc giảm liều, tránh tình trạng phụ thuộc thuốc.
• Tránh ăn bưởi chùm hoặc uống nước ép bưởi vì có thể tăng nồng độ thuốc trong máu.

Nếu quên liều: Dùng càng sớm càng tốt hoặc bỏ qua nếu gần liều tiếp theo.

Tác Dụng Phụ

Tác dụng phụ thường gặp:

• Mệt mỏi, đau đầu, hoa mắt, buồn nôn, yếu cơ.
• Táo bón, khô miệng, giảm trí nhớ.
• Cáu gắt, mất hứng thú tình dục, kinh nguyệt không đều.

Tác dụng phụ nghiêm trọng:

• Suy hô hấp, suy tim mạch, nhịp tim chậm.
• Lú lẫn, ảo giác, tăng động, kích động, ý định tự sát.
• Co giật, mất kiểm soát bàng quang.

Lưu ý: Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào, hãy báo ngay cho bác sĩ.

Thận Trọng

Trước khi dùng thuốc, bạn cần:

• Báo với bác sĩ nếu bị dị ứng với diazepam hoặc các thuốc benzodiazepine khác.
• Thông báo về các thuốc đang dùng, đặc biệt là thuốc kháng histamine, thuốc điều trị động kinh, trầm cảm, kháng sinh, hoặc thuốc điều trị bệnh tim mạch.
• Báo với bác sĩ nếu bạn mắc bệnh gan, thận, nhược cơ, tăng nhãn áp hoặc đang mang thai/cho con bú.
• Tránh lái xe hoặc vận hành máy móc nặng khi dùng thuốc.

Tương Tác Thuốc

·         Thuốc có thể tương tác:

• • Thuốc kháng sinh: Clarithromycin, erythromycin.
  • Thuốc chống trầm cảm: Fluoxetine.
  • Thuốc kháng nấm: Ketoconazole, itraconazole.
  • Thuốc trị HIV/AIDS: Ritonavir, saquinavir.

·         Thức ăn và rượu bia: Tránh uống rượu vì có thể làm tăng nguy cơ tác dụng phụ nghiêm trọng.

Bảo Quản

• Bảo quản ở nhiệt độ phòng, tránh ánh sáng và ẩm.
• Không bảo quản trong phòng tắm.
• Hủy thuốc đúng cách nếu hết hạn hoặc không sử dụng.

Câu hỏi thường gặp về Diazepam

1. Diazepam được hấp thụ tốt nhất qua đường nào?

Trả lời:
Diazepam được hấp thụ tốt nhất qua đường tiêu hóa, giúp cơ thể hấp thụ hoàn toàn thuốc. Sau khi uống, nồng độ trong huyết tương đạt mức cao nhất từ 30 phút đến 2 giờ. Ngoài ra, diazepam có thể được sử dụng qua các đường khác như:

• Tiêm bắp (IM): Hấp thụ nhanh, đặc biệt ở cơ delta.
• Thụt hậu môn: Tốc độ hấp thụ nhanh và hiệu quả.

2. Diazepam chuyển hóa và bài tiết như thế nào trong cơ thể?

Trả lời:

• Diazepam được chuyển hóa chủ yếu ở gan, tạo ra các chất chuyển hóa như N-desmethyl diazepam (nordiazepam), oxazepam, và temazepam.
• Các chất này được đào thải qua nước tiểu dưới dạng liên hợp glucuronid.
• Phần lớn thuốc được bài tiết qua thận và một phần nhỏ qua mật, tùy thuộc vào chức năng gan và thận của bệnh nhân.

3. Người cao tuổi và trẻ sơ sinh có cần điều chỉnh liều Diazepam không?

Trả lời:
Có, người cao tuổi và trẻ sơ sinh cần điều chỉnh liều vì:

• Trẻ sơ sinh: Tốc độ chuyển hóa và đào thải chậm hơn, làm tăng nguy cơ tích lũy thuốc.
• Người cao tuổi: Chuyển hóa thuốc chậm, kéo dài thời gian tác dụng, dễ gây tác dụng phụ.
  Vì vậy, liều dùng cần được điều chỉnh theo chỉ định của bác sĩ.

4. Khi nào không nên sử dụng Diazepam?

Trả lời:
Diazepam chống chỉ định trong các trường hợp:

• Bệnh nhân nhược cơ, suy hô hấp nghiêm trọng.
• Người bị sợ hãi, ám ảnh hoặc trầm cảm đơn độc.
• Bệnh nhân rối loạn tâm thần mãn tính hoặc mất người thân (nguy cơ ức chế tâm lý).
• Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú dưới 6 tháng tuổi: Diazepam có thể qua nhau thai hoặc sữa mẹ, gây ảnh hưởng thần kinh cho trẻ.

5. Liều dùng Diazepam 5mg phổ biến như thế nào?

Trả lời:
Liều dùng phụ thuộc vào tình trạng và độ tuổi bệnh nhân:

• Người lớn:
  • An thần: 2-10mg/ngày, chia thành 2-4 lần.
  • Cai rượu: 10mg/lần, uống 3 lần/ngày trong 24 giờ đầu, sau đó giảm liều.
  • Co thắt cơ: 5-10mg/ngày, chia 3-4 lần.
• Trẻ em:
  • Động kinh: 0.1-0.3mg/kg/liều.
  • Co thắt cơ: 0.12-0.8mg/kg/ngày, chia thành nhiều liều.

6. Diazepam có cần đặc biệt lưu ý khi sử dụng không?

Trả lời:
Có, các lưu ý quan trọng gồm:

• Chỉ sử dụng theo chỉ định của bác sĩ.
• Không tự ý tăng hoặc giảm liều.
• Tránh sử dụng đồng thời với rượu bia hoặc các thuốc làm tăng buồn ngủ (thuốc giảm đau, thuốc an thần).
• Không vận hành máy móc hoặc lái xe khi dùng thuốc do nguy cơ buồn ngủ.

7. Diazepam có gây ra tác dụng phụ không?

Trả lời:
Tác dụng phụ thường gặp gồm:

• Buồn ngủ, mệt mỏi, chóng mặt.
• Yếu cơ, khô miệng, buồn nôn.
  Tác dụng phụ nghiêm trọng:
• Suy hô hấp, suy tim mạch.
• Lú lẫn, ảo giác, ý định tự sát.
  Nếu gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng, cần ngừng thuốc và liên hệ bác sĩ ngay.

8. Có cần thận trọng khi dùng Diazepam với các bệnh lý đặc biệt không?

Trả lời:
Có, cần đặc biệt thận trọng với các bệnh nhân:

• Suy gan, suy thận.
• Bệnh phổi, glôcôm góc đóng.
• Xơ cứng động mạch hoặc tổn thương não.

9. Bảo quản Diazepam như thế nào?

Trả lời:

• Bảo quản thuốc ở nhiệt độ phòng, tránh ánh sáng và độ ẩm.
• Không để trong phòng tắm hoặc tủ đông.
• Để xa tầm tay trẻ em và thú cưng.