Bạn có thấy mình trong những khoảnh khắc này không? Một cuộc điện thoại công việc khi đang đi biển, nhắn tin cho sếp ngay tại siêu thị, hay gửi email cho đồng nghiệp giữa buổi dã ngoại cùng gia đình? Rất nhiều người trong chúng ta, tôi cũng vậy, cảm thấy những ngày của mình bị lấp đầy bởi hàng triệu sự gián đoạn nhỏ bé. Và điều này đúng ngay cả vào những ngày nghỉ.
Chúng ta tự thuyết phục mình rằng những hành vi này chẳng có gì to tát: “Chỉ là một email thôi mà!”. Nhưng bạn biết không, có một cái giá thực sự phải trả cho những sự ngắt quãng tưởng chừng vô hại đó. Và may mắn là, có những chiến lược thông minh mà tất cả chúng ta đều có thể áp dụng để bảo vệ thời gian quý báu của mình tốt hơn.
Cái Giá Đắt Của “Luôn Luôn Trực Tuyến”: Mất Đi Ý Nghĩa, Niềm Vui và Ký Ức
Những khoảnh khắc tưởng chừng nhỏ bé lại tích tụ thành một sự mất mát đáng kể. Việc công việc liên tục xâm lấn vào đời sống cá nhân có thể làm tăng mức độ căng thẳng và làm suy yếu hạnh phúc của chúng ta. Vậy cái giá thực sự là gì?
- Mất đi ý nghĩa trải nghiệm: Một nghiên cứu đã theo dõi các phụ huynh đến bảo tàng khoa học cùng con. Nhóm phụ huynh được yêu cầu kiểm tra điện thoại nhiều nhất có thể đã báo cáo rằng trải nghiệm chuyến đi ít ý nghĩa hơn đáng kể và họ cảm thấy cô đơn hơn rất nhiều.
- Suy giảm trí nhớ: Một nghiên cứu khác cho thấy khách du lịch được yêu cầu sử dụng điện thoại khi tham quan một nhà thờ nổi tiếng đã nhớ ít chi tiết hơn đáng kể một tuần sau đó.
- Ảnh hưởng đến các mối quan hệ: Nghiên cứu riêng của tôi cho thấy những nhân viên được trả lương theo hiệu suất dành ít thời gian tương tác với bạn bè và gia đình hơn, thay vào đó là dành nhiều thời gian hơn cho đồng nghiệp và khách hàng.
Những sự gián đoạn liên tục này cũng gây tổn hại đến cả các tổ chức. Các công ty mất tới 32 ngày năng suất mỗi năm do tình trạng trầm cảm của nhân viên – thường là hậu quả của căng thẳng và kiệt sức từ văn hóa “luôn luôn trực tuyến” của chúng ta.
Thú thật, dù biết rõ điều đó, bản thân tôi cũng từng sa vào vòng xoáy của “những phiền nhiễu công việc khẩn cấp” mà bỏ lỡ những khoảnh khắc quan trọng của cuộc sống. Gần đây nhất, tôi thấy mình đang nhắn tin cho một khách hàng ngay giữa buổi siêu âm đầu tiên của con mình… khách hàng thì vui vẻ, nhưng tôi, một người mẹ sắp sinh, lại cảm thấy tội lỗi vô cùng.
Khi tổng hợp tất cả những khoảnh khắc này, chúng ta nhận ra rằng tổng hòa là một cuộc đời bị rút ngắn đi ý nghĩa, niềm vui, sự kết nối và thậm chí cả ký ức.
Hệ Lụy Sức Khỏe Khi Não Bộ Luôn Trong Trạng Thái “Báo Động”
Những khoảnh khắc tưởng chừng nhỏ bé lại tích tụ thành một sự mất mát đáng kể, không chỉ về ý nghĩa trải nghiệm mà còn tác động sâu sắc đến sức khỏe toàn diện. Việc công việc liên tục xâm lấn vào đời sống cá nhân không chỉ đơn thuần làm tăng mức độ căng thẳng và làm suy yếu hạnh phúc; từ góc độ y khoa, đây là một áp lực mạn tính gây ra những hệ lụy rõ rệt lên cả thể chất và tinh thần của chúng ta.
Khi liên tục bị ngắt quãng và phải chuyển đổi giữa công việc và đời sống cá nhân, não bộ của chúng ta thường xuyên ở trong trạng thái cảnh giác cao độ – như một chiếc công tắc luôn bật. Điều này kích hoạt hệ thống thần kinh giao cảm, dẫn đến việc giải phóng các hormone gây stress như cortisol và adrenaline. Về lâu dài, nồng độ cortisol cao liên tục có thể gây ra hàng loạt vấn đề sức khỏe:
- Ảnh hưởng lên não bộ: Gây suy giảm chức năng nhận thức, đặc biệt là trí nhớ (như nghiên cứu về khách du lịch đã đề cập). Não bộ bị quá tải, khó tập trung sâu, dẫn đến hiệu suất công việc giảm sút và cảm giác “mất kết nối” với hiện tại. Tình trạng này cũng làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần như trầm cảm và rối loạn lo âu, vốn thường là hậu quả của căng thẳng và kiệt sức kéo dài từ văn hóa “luôn luôn trực tuyến”.
- Hệ tim mạch: Cortisol và adrenaline liên tục làm tăng nhịp tim và huyết áp, đẩy cơ thể vào nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, và về lâu dài là bệnh mạch vành.
- Hệ miễn dịch: Căng thẳng mạn tính làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi các loại virus, vi khuẩn, dẫn đến việc dễ ốm vặt và khó hồi phục hơn.
- Rối loạn chuyển hóa: Sự mất cân bằng hormone stress có thể ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, góp phần vào tình trạng tăng cân không kiểm soát, béo phì, và tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2.
- Rối loạn giấc ngủ và tiêu hóa: Não bộ và cơ thể không được “nghỉ ngơi” đúng nghĩa dẫn đến khó ngủ, mất ngủ, và các vấn đề tiêu hóa như hội chứng ruột kích thích.
Những sự gián đoạn liên tục này đang đẩy chúng ta vào một vòng luẩn quẩn của căng thẳng và kiệt sức, gây tổn hại không chỉ đến năng suất làm việc của các tổ chức (như việc các công ty mất tới 32 ngày năng suất mỗi năm do trầm cảm nhân viên) mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống, niềm vui, các mối quan hệ, và thậm chí là khả năng tạo lập ký ức ý nghĩa của mỗi cá nhân. Khi tổng hợp tất cả những hệ lụy y khoa này, chúng ta nhận ra rằng tổng hòa là một cuộc đời bị rút ngắn đi ý nghĩa, niềm vui, sự kết nối và thậm chí cả ký ức.
Đã Đến Lúc Đặt Lại Định Nghĩa Về “Nghỉ Ngơi”
Sau đại dịch, khi chúng ta đang tái định hình các mô hình làm việc, đây chính là cơ hội để tạo ra một văn hóa mới tôn trọng thời gian. Và cách để tạo ra sự thay đổi lớn lao này là thông qua những bước nhỏ mà chúng ta có thể thực hiện ngay bây giờ.
Bước đầu tiên là định hình lại khái niệm “nghỉ ngơi”. Hãy suy nghĩ một chút về điều bạn nghĩ đến khi nghe từ “nghỉ ngơi”. Nghe thật tuyệt vời phải không? Nhưng trong tâm trí tôi, ngay lập tức tôi lo lắng về việc không đủ năng suất hoặc làm đồng nghiệp thất vọng. Khi có thời gian nghỉ ngơi, chúng ta cần tìm cách tận hưởng khoảnh khắc hiện tại và trân trọng thời gian rảnh rỗi mà mình có, thay vì xem nó như một rào cản “vô ích” cho công việc.
Một chiến lược cụ thể bạn có thể áp dụng là xem cuối tuần sắp tới như một kỳ nghỉ. Chiều thứ Sáu, hãy viết ra cách bạn sẽ hành động và tận hưởng như thể đang đi du lịch. Có thể bạn và người ấy sẽ mua một chai rượu vang và xem các clip về Tháp Eiffel trên mạng. Hoặc có thể bạn sẽ ghé thăm một quán cà phê địa phương và lắng nghe nhạc sống. Hay đơn giản là đi dạo dài giữa ban ngày, không điện thoại, không lịch trình. Kế hoạch không cần phải tốn kém hay xa hoa. Điều quan trọng là bạn thực sự “ngắt kết nối” và tận hưởng.
Thiết Lập Ranh Giới Rõ Ràng và Làm Việc Nhóm Để Bảo Vệ Thời Gian Của Bạn
Một chiến lược khác là tạo ra những ranh giới rõ ràng cho thời gian nghỉ ngơi của bạn. Thay vì nói: “Tôi đang không ở văn phòng. Cứ thoải mái nhắn tin cho tôi bất cứ lúc nào”, hãy nói rõ ràng hơn: “Tôi sẽ offline. Chỉ gọi cho tôi nếu thực sự khẩn cấp.”
Để duy trì những mục tiêu cá nhân này, hãy làm việc cùng nhau như một nhóm. Đặt ra các mục tiêu chung về thời gian cá nhân. Hãy công khai, thu thập dữ liệu và cùng nhau chịu trách nhiệm. Những mục tiêu này có thể là: “Tôi sẽ không kiểm tra email từ 6:00 đến 8:00 tối”; “Tôi sẽ ăn tối với gia đình bốn buổi một tuần”; hoặc “Tôi sẽ đi chạy bộ vào giữa ngày”. Hãy kiểm tra tiến độ của nhóm và xem mọi người đang làm như thế nào. Nếu bạn hoặc đồng đội không thành công, hãy cùng nhau giúp đỡ để đạt được các mục tiêu cá nhân.
Cuối cùng, bạn có thể đàm phán để có thêm thời gian để ngăn công việc xâm lấn vào cuộc sống cá nhân. Trong trường kinh doanh, tôi dạy sinh viên đàm phán về lương, nhưng nhận ra mình hầu như không nói gì về việc đàm phán để có thêm thời gian. Điều này trong thực tế trông như thế nào? Bạn có thể yêu cầu thêm thời gian cho các deadline linh hoạt trong công việc. Nếu khách hàng yêu cầu giao sản phẩm vào sáng thứ Hai, hãy hỏi xem có thể kéo dài đến chiều thứ Ba không, để bạn không phải làm việc vào cuối tuần xứng đáng của mình. Đừng quá lo lắng về danh tiếng. Chất lượng thực sự là yếu tố quan trọng nhất. Trong dữ liệu của tôi, những nhân viên chủ động yêu cầu thêm thời gian đã báo cáo mức độ căng thẳng và kiệt sức thấp hơn, và được đồng nghiệp xem là tận tâm và chuyên nghiệp hơn.
Đây là những thay đổi nhỏ nhưng mạnh mẽ, không chỉ để định hình lại khái niệm nghỉ ngơi mà còn để lấy lại quyền kiểm soát nó. Một khi bạn khám phá ra tác động sâu sắc mà những thay đổi này có thể mang lại, bạn sẽ cảm thấy được trao quyền để yêu cầu người khác tôn trọng và chấp nhận cách tiếp cận thời gian của mình. Có thể họ thậm chí còn được truyền cảm hứng để tự mình sắp xếp lại những khoảnh khắc rời rạc trong cuộc sống của chính họ.
Có Thể Bạn Chưa Biết Về Thời Gian Của Chính Mình?
Khi bàn về việc quản lý thời gian và ranh giới công việc – cuộc sống, có những sự thật thú vị mà không phải ai cũng biết:
- Ngay cả chuyên gia cũng “mắc bẫy”: Ngay cả người viết (và nhiều chuyên gia khác) cũng thừa nhận rằng họ không phải lúc nào cũng hoàn hảo trong việc thực hành những gì mình giảng dạy. Có những khoảnh khắc, dù biết rõ hậu quả, họ vẫn bị cuốn vào những “phiền nhiễu công việc khẩn cấp”. Bản thân người chia sẻ câu chuyện này từng thú nhận cảm giác “mẹ sắp sinh tội lỗi” khi đang nhắn tin cho khách hàng ngay giữa buổi siêu âm đầu tiên của con mình. Điều này cho thấy, việc bảo vệ thời gian cá nhân là một cuộc đấu tranh liên tục và cần sự nỗ lực từ tất cả chúng ta.
- Yêu cầu thêm thời gian có thể giúp bạn được đánh giá cao hơn: Một trong những nỗi sợ lớn nhất khi đàm phán về thời gian là lo lắng về danh tiếng hoặc bị đánh giá là kém cam kết. Tuy nhiên, dữ liệu thực tế cho thấy điều ngược lại. Những nhân viên chủ động yêu cầu thêm thời gian (ví dụ, kéo dài deadline một cách hợp lý) không chỉ báo cáo mức độ căng thẳng và kiệt sức thấp hơn mà còn được đồng nghiệp nhìn nhận là cam kết và chuyên nghiệp hơn. Điều này chứng minh rằng, việc đặt ra ranh giới và bảo vệ thời gian cá nhân thực chất có thể nâng cao hiệu suất và hình ảnh của bạn trong mắt mọi người.
- Bộ não của chúng ta “ngốn” năng lượng thế nào khi bị ngắt quãng? Bạn có biết, khi bị gián đoạn công việc, bộ não của chúng ta phải mất trung bình 23 phút 15 giây để tập trung trở lại vào nhiệm vụ ban đầu? Những email, tin nhắn, hay thông báo nhỏ bé tưởng chừng vô hại lại đang “ăn cắp” năng suất của bạn từng chút một đấy!
- “Kỳ nghỉ cuối tuần” không cần đi đâu xa: Nghiên cứu cho thấy, việc bạn chủ động “lên kế hoạch” cho một cuối tuần như một kỳ nghỉ thực sự (ví dụ: dành thời gian cho một hoạt động đặc biệt, tắt điện thoại, hay chỉ đơn giản là thử một món ăn mới tại nhà) có thể mang lại lợi ích tinh thần tương đương với một chuyến đi xa, mà lại không tốn kém!
- Các công ty mất hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm vì trầm cảm nhân viên: Không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân, tình trạng “luôn luôn trực tuyến” và áp lực công việc còn gây ra thiệt hại kinh tế khổng lồ. Ước tính, các công ty có thể mất 32 ngày năng suất làm việc mỗi năm cho mỗi nhân viên vì các vấn đề sức khỏe tinh thần như trầm cảm và kiệt sức. Đây là một con số đáng báo động cho thấy tầm quan trọng của việc bảo vệ thời gian cá nhân và sức khỏe tinh thần.
Phòng Khám Đa Khoa Olympia – Cùng bạn xây dựng cuộc sống cân bằng và khỏe mạnh!
Liên hệ ngay để được tư vấn và đặt lịch hẹn:
- Hotline: 083 379 0707 hoặc 0258 356 1818
- Địa chỉ: 60 Yersin, P. Tây Nha Trang, TP. Nha Trang.
- Fanpage: fb.com/phongkhamdakhoaolympia
