Sốt xuất huyết (SXH) là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Trong những năm qua, số ca mắc bệnh này đã gia tăng đáng kể, từ 505.430 trường hợp vào năm 2000 lên 5,2 triệu ca vào năm 2019. Đặc biệt, khu vực Đông Nam Á và châu Á – Thái Bình Dương chịu gánh nặng lớn từ dịch bệnh này. Trước tình hình đó, 10 quốc gia ASEAN và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cùng thống nhất chọn ngày 15 tháng 6 hàng năm là “Ngày ASEAN phòng, chống Sốt xuất huyết”, nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng và huy động các nguồn lực để kiểm soát và ngăn chặn sự lây lan của bệnh.
Sốt xuất huyết là gì và tại sao lại nguy hiểm?
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra, và virus này được lây truyền qua vết đốt của muỗi vằn (Aedes). Mặc dù nhiều ca mắc bệnh có thể tự khỏi mà không cần điều trị đặc biệt, nhưng có một tỷ lệ nhỏ bệnh nhân bị biến chứng nặng, dẫn đến các biến chứng như sốc do sốt xuất huyết, xuất huyết nội tạng và có thể tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Hiện tại, SXH chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu, vì vậy việc phát hiện và điều trị sớm là cực kỳ quan trọng để giảm tỷ lệ tử vong.
Việc phòng chống SXH chủ yếu dựa vào kiểm soát véc-tơ truyền bệnh, tức là việc tiêu diệt muỗi vằn và loại bỏ nơi sinh sản của chúng. Các biện pháp phòng ngừa tại cộng đồng, như vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng và bảo vệ cá nhân bằng các biện pháp chống muỗi, là những yếu tố quan trọng trong chiến lược phòng chống dịch bệnh.
Bài trắc nghiệm kiến thức về bệnh sốt xuất huyết
Sự gia tăng của sốt xuất huyết trên toàn cầu
Theo thống kê từ WHO, hiện nay khoảng một nửa dân số thế giới đang có nguy cơ mắc bệnh sốt xuất huyết, với khoảng 100–400 triệu ca nhiễm được ghi nhận mỗi năm. Mặc dù phần lớn các trường hợp bệnh là nhẹ và tự kiểm soát, nhưng số ca mắc bệnh thực tế có thể cao hơn rất nhiều so với các con số báo cáo do nhiều trường hợp không có triệu chứng hoặc bị bỏ qua. Sốt xuất huyết hiện đang lưu hành ở hơn 100 quốc gia, đặc biệt là các khu vực Đông Nam Á, Châu Mỹ và Tây Thái Bình Dương, trong đó châu Á chiếm khoảng 70% gánh nặng bệnh tật toàn cầu.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), số ca mắc sốt xuất huyết toàn cầu đã tăng đáng kể trong những năm gần đây. Năm 2023, WHO ghi nhận hơn 6,5 triệu ca mắc và hơn 7.300 ca tử vong do sốt xuất huyết, là mức cao nhất từ trước đến nay. Đến tháng 12 năm 2023, số ca mắc ở khu vực Tây Thái Bình Dương đã vượt quá 500.000, với Philippines và Việt Nam là hai quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.
Sự gia tăng này được cho là do nhiều yếu tố, bao gồm biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh chóng và sự di chuyển dân cư. Những yếu tố này tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus, hai loài muỗi truyền bệnh, phát triển và lây lan. Ngoài ra, việc thiếu các hệ thống giám sát và báo cáo hiệu quả ở nhiều quốc gia cũng khiến số ca mắc thực tế có thể cao hơn nhiều so với số liệu báo cáo.
Ngày ASEAN phòng chống Sốt xuất huyết: Một sáng kiến quan trọng
Tình hình dịch bệnh sốt xuất huyết gia tăng mạnh mẽ, đặc biệt là ở các quốc gia Đông Nam Á, đã thúc đẩy các nước thành viên ASEAN và WHO hợp tác để nâng cao nhận thức và hành động trong việc phòng chống dịch. Năm 2010, Hội nghị Bộ trưởng Y tế ASEAN lần thứ 10 đã quyết định chọn ngày 15 tháng 6 hàng năm là Ngày ASEAN phòng chống Sốt xuất huyết. Mục tiêu là huy động sự tham gia của cộng đồng và các cơ quan chức năng, khuyến khích mọi người cùng chung tay trong công tác phòng ngừa và kiểm soát bệnh.
Ngày ASEAN phòng, chống Sốt xuất huyết được tổ chức lần đầu tiên vào năm 2011 tại Jakarta, Indonesia, và đã trở thành một sự kiện thường niên tại các quốc gia ASEAN. Tại Việt Nam, Bộ Y tế tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày ASEAN phòng, chống Sốt xuất huyết trên quy mô toàn quốc, với thông điệp “Chủ động phát hiện và loại bỏ ngay nơi sinh sản của muỗi truyền bệnh Sốt xuất huyết”. Thông qua các hoạt động này, cộng đồng được trang bị kiến thức và kỹ năng để phòng ngừa bệnh, đồng thời tham gia tích cực vào công tác phòng chống dịch bệnh tại địa phương.
Sự hưởng ứng tại Việt Nam
Tại Việt Nam, mỗi năm vào ngày 15 tháng 6, Bộ Y tế tổ chức các hoạt động nhằm hưởng ứng Ngày ASEAN phòng chống Sốt xuất huyết. Đây là năm thứ 13 TP.Hồ Chí Minh tham gia sự kiện này, với thông điệp “Chủ động phát hiện và loại bỏ ngay nơi sinh sản của muỗi truyền bệnh Sốt xuất huyết”. Ngành Y tế TP.Hồ Chí Minh đã triển khai nhiều chiến dịch diệt lăng quăng, giám sát và xử lý triệt để các ổ dịch SXH, đồng thời tăng cường công tác truyền thông để người dân chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa dịch bệnh.
Với sự tham gia của cộng đồng, chính quyền và các tổ chức, việc phòng chống và kiểm soát dịch sốt xuất huyết sẽ đạt hiệu quả cao hơn, giúp giảm thiểu số ca mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Vậy, bạn đã thực hiện những biện pháp nào để bảo vệ bản thân khỏi muỗi vằn chưa?
Hưởng ứng “Ngày ASEAN phòng chống Sốt xuất huyết” lần thứ 15 năm 2025 (15/6/2025)
Để nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng, chống bệnh sốt xuất huyết và tăng cường sự tham gia của chính quyền và xã hội trong công tác phòng chống dịch bệnh, Phòng khám đa khoa Olympia đã triển khai Kế hoạch hưởng ứng Ngày ASEAN phòng, chống Sốt xuất huyết. Hoạt động này hòa chung với mục tiêu hướng đến việc huy động 100% quận, huyện, và xã, phường trong thành phố tham gia vào các hoạt động vệ sinh môi trường, thu gom phế thải, và loại trừ ổ chứa bọ gậy. Các cơ quan thông tin đại chúng, tổ chức chính trị – xã hội, và các cấp chính quyền đều được khuyến khích tham gia tuyên truyền sâu rộng về ý nghĩa của Ngày ASEAN phòng chống Sốt xuất huyết năm 2025.
Các chiến dịch truyền thông sẽ được triển khai cả trước và trong tháng 6/2025, tập trung vào việc giáo dục cộng đồng về các biện pháp phòng, chống SXH. Các hình thức tuyên truyền đa dạng, như các bài viết trên các bản tin y tế, các chương trình phóng sự, và các video clip sẽ được sử dụng để tăng cường sự hiểu biết của người dân. Các chiến dịch diệt loăng quăng, phun hóa chất diệt muỗi, và loại bỏ các ổ chứa bọ gậy sẽ được triển khai đồng loạt tại các khu vực có nguy cơ cao.
Khuyến cáo phòng, chống sốt xuất huyết mùa cao điểm 2025
Hiện nay, vào thời điểm mùa dịch, các ca mắc sốt xuất huyết có xu hướng tăng cao nhất từ tháng 5 đến tháng 11. Để phòng tránh dịch bệnh, Bộ Y tế đã đưa ra các khuyến cáo quan trọng dành cho người dân:
- Đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.
- Hàng tuần, thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng/bọ gậy, như thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn, thau rửa dụng cụ chứa nước nhỏ và lật úp các dụng cụ không chứa nước.
- Loại bỏ các vật liệu phế thải, chai lọ, vỏ xe, mảnh lu vỡ… là nơi dễ tích tụ nước, tạo môi trường cho muỗi sinh sản.
- Ngủ trong màn, mặc quần áo dài để tránh muỗi đốt, đặc biệt vào ban ngày.
- Tích cực phối hợp với ngành y tế trong các chiến dịch phun hóa chất diệt muỗi.
- Khi có dấu hiệu sốt, cần đến cơ sở y tế ngay lập tức để được khám và điều trị, không tự ý điều trị tại nhà.
Thông điệp phòng, chống sốt xuất huyết năm 2025
- Không có lăng quăng, bọ gậy, không có sốt xuất huyết.
- Diệt lăng quăng, bọ gậy là trách nhiệm của mọi nhà.
- Cộng đồng chung tay đẩy lùi bệnh sốt xuất huyết.
- Để phòng ngừa sốt xuất huyết, mọi hành động từ cộng đồng đều có giá trị.
Với những biện pháp chủ động và sự vào cuộc của cộng đồng, chính quyền và ngành y tế, công tác phòng, chống sốt xuất huyết năm 2025 sẽ tiếp tục đạt được những kết quả tích cực, góp phần giảm thiểu số ca mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe cho mọi người.
