Các bác sĩ đã xác định nguyên nhân dẫn đến 80% ca đột quỵ xuất huyết não tại Việt Nam

Sự thờ ơ của nhiều người Việt đối với bệnh lý này làm gia tăng nguy cơ đột quỵ xuất huyết não mà họ không hề hay biết.

Đột quỵ xuất huyết não – Một biến chứng nguy hiểm của tăng huyết áp

Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2023, tăng huyết áp đã trở thành một trong những vấn đề sức khỏe lớn nhất toàn cầu, với hơn 1,2 tỷ người mắc phải. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến hệ tim mạch mà còn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là đột quỵ xuất huyết não. Tại Việt Nam, theo dữ liệu y tế, khoảng 17 triệu người đang sống chung với bệnh lý này, trong đó nhiều người không biết mình mắc bệnh. Việc không phát hiện sớm và kiểm soát huyết áp kịp thời khiến nguy cơ đột quỵ tăng cao, gây tử vong hoặc các di chứng nghiêm trọng cho người bệnh.

Đột quỵ xuất huyết não là gì?

Đột quỵ xuất huyết não là một tình trạng nguy hiểm xảy ra khi một hoặc nhiều mạch máu trong não bị vỡ, dẫn đến chảy máu vào các mô não, gây tổn thương và làm chết các tế bào não. Tình trạng này chiếm khoảng 15-20% tổng số ca đột quỵ, với tỷ lệ tử vong rất cao. Theo Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ, khoảng 30-37% bệnh nhân tử vong trong vòng 30 ngày sau khi bị đột quỵ xuất huyết não. Đây là một trong những dạng đột quỵ nguy hiểm nhất vì sự tổn thương trực tiếp đến các mô não do áp lực từ máu chảy vào não.

Các loại đột quỵ xuất huyết não

Đột quỵ xuất huyết não có thể được chia thành hai loại chính, tùy thuộc vào vị trí và mức độ chảy máu:

1. Xuất huyết nội sọ

Xuất huyết nội sọ xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ và chảy máu trực tiếp vào mô não. Một dạng phổ biến của xuất huyết nội sọ là xuất huyết dưới màng cứng, khi mạch máu trong lớp màng bao quanh não và tủy sống bị vỡ. Xuất huyết nội sọ có thể gây ra tổn thương nghiêm trọng cho não bộ, đặc biệt nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

2. Xuất huyết dưới nhện

Xuất huyết dưới nhện là một loại khác của đột quỵ xuất huyết não, khi máu chảy ra từ mạch máu bị vỡ tích tụ dưới màng nhện, một lớp màng mỏng bao quanh não. Máu này gây áp lực lên não, dẫn đến tổn thương tế bào thần kinh và có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm nếu không được can thiệp y tế nhanh chóng. Tỷ lệ tử vong và di chứng sau loại đột quỵ này cũng rất cao.

Tình trạng chủ quan với tăng huyết áp dẫn đến hậu quả nghiêm trọng

Tăng huyết áp là một trong những nguyên nhân chính gây ra đột quỵ xuất huyết não, nhưng nhiều người vẫn chủ quan, không nhận thức được sự nguy hiểm của bệnh. Tại Việt Nam, phần lớn các trường hợp đột quỵ xuất huyết não xuất phát từ việc không kiểm soát huyết áp đúng cách. Điều này không chỉ do việc thiếu kiểm tra sức khỏe định kỳ mà còn do việc không tuân thủ phác đồ điều trị đã được chỉ định. Nhiều bệnh nhân biết mình bị tăng huyết áp nhưng không duy trì sử dụng thuốc đều đặn, không thay đổi lối sống hoặc điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt, dẫn đến tình trạng huyết áp tăng cao không kiểm soát, làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Một ví dụ điển hình là trường hợp bệnh nhân T.C.T, 66 tuổi, sống tại Hà Nam. Bệnh nhân không thường xuyên đi khám sức khỏe và không biết mình mắc bệnh tăng huyết áp. Sau một thời gian dài chịu đựng các triệu chứng nhưng không điều trị, bệnh nhân bất ngờ bị đột quỵ do xuất huyết cầu não. Trong khi đang lao động, bệnh nhân bất ngờ bị suy giảm ý thức, chóng mặt và phản ứng chậm chạp. Khi được đưa vào bệnh viện cấp cứu, tình trạng đã trở nên nguy kịch. Đáng tiếc, đây là một hậu quả thường gặp ở những người không kiểm soát huyết áp. Tăng huyết áp không chỉ gây tổn thương mạch máu mà còn dẫn đến các biến chứng như phình động mạch, xuất huyết não, và nếu không được phát hiện kịp thời, bệnh nhân có nguy cơ tử vong rất cao.

Các yếu tố nguy cơ của đột quỵ xuất huyết não do tăng huyết áp

Bên cạnh việc không kiểm soát huyết áp, còn có một số yếu tố nguy cơ làm gia tăng khả năng đột quỵ xuất huyết não ở bệnh nhân tăng huyết áp:

• Lối sống không lành mạnh: Chế độ ăn uống giàu chất béo, muối, ít chất xơ và lười vận động đều là những yếu tố góp phần làm tăng huyết áp.
• Thói quen hút thuốc lá và uống rượu bia: Các chất kích thích này không chỉ làm tổn thương hệ tim mạch mà còn thúc đẩy quá trình xơ cứng động mạch, dễ gây ra tình trạng vỡ mạch máu não.
• Bệnh lý nền: Những người mắc các bệnh lý như tiểu đường, mỡ máu cao, và béo phì có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn do tăng huyết áp không kiểm soát.
• Yếu tố di truyền: Người có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch hoặc đột quỵ cũng có nguy cơ cao hơn.

Việc chủ quan trước tình trạng tăng huyết áp và không điều trị đúng cách khiến nguy cơ đột quỵ xuất huyết não ngày càng gia tăng, đặc biệt trong bối cảnh lối sống hiện đại và chế độ ăn uống không lành mạnh ngày càng phổ biến. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

Biến chứng của đột quỵ xuất huyết não

Đột quỵ xuất huyết não là một trong những dạng đột quỵ nghiêm trọng nhất, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tình trạng này xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ, khiến máu chảy vào mô não và gây tổn thương nghiêm trọng đến các tế bào thần kinh. Một trong những hậu quả nguy hiểm nhất là tỷ lệ tử vong cao, cùng với những di chứng vĩnh viễn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Tử vong và tàn tật

Tỷ lệ tử vong do đột quỵ xuất huyết não hiện nay rất cao, dao động từ 30-37% trong vòng 30 ngày sau khi bệnh nhân bị đột quỵ. Đối với những bệnh nhân sống sót, nguy cơ tàn tật vĩnh viễn là rất lớn. Người bệnh có thể phải đối diện với tình trạng yếu hoặc liệt nửa người, không thể cử động hoặc duy trì thăng bằng. Một số trường hợp không thể thực hiện các hoạt động thường ngày mà phải phụ thuộc hoàn toàn vào người chăm sóc. Các biến chứng như liệt, suy giảm khả năng vận động hoặc mất khả năng ngôn ngữ là những tình trạng phổ biến và thường không thể hồi phục hoàn toàn.

Mất thăng bằng và rối loạn ngôn ngữ

Bệnh nhân đột quỵ xuất huyết não thường bị mất thăng bằng, khiến họ dễ té ngã, gặp khó khăn khi di chuyển và cần sự hỗ trợ. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng vận động mà còn làm gia tăng nguy cơ chấn thương thứ cấp như gãy xương, tổn thương mô mềm do té ngã. Ngoài ra, rối loạn ngôn ngữ cũng là một biến chứng thường gặp, khiến bệnh nhân gặp khó khăn trong việc nói chuyện, phát âm không rõ hoặc không hiểu được lời người khác. Việc này ảnh hưởng nghiêm trọng đến giao tiếp và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, đồng thời làm tăng gánh nặng cho gia đình.

Tăng áp nội sọ và hội chứng não úng thủy

Một biến chứng nguy hiểm khác của đột quỵ xuất huyết não là tình trạng tăng áp nội sọ, khi khối máu tụ gây áp lực lớn lên các mô não. Điều này có thể dẫn đến các triệu chứng như đau đầu dữ dội, buồn nôn, nôn mửa, và trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn, bệnh nhân có thể rơi vào tình trạng hôn mê nếu không được điều trị giải áp kịp thời. Ngoài ra, khối máu tụ còn có thể làm tăng áp lực bên trong não, gây ra hội chứng não úng thủy – một tình trạng mà dịch não tủy tích tụ trong não, dẫn đến các triệu chứng như co giật, đau đầu, nôn mửa, và thậm chí tử vong nếu không được phẫu thuật giải cứu.

Nhiễm trùng và chảy máu thêm

Một biến chứng khác liên quan đến đột quỵ xuất huyết não là nhiễm trùng. Khi máu chảy vào não, các mô bị tổn thương có thể trở nên dễ bị nhiễm trùng, dẫn đến các tình trạng nghiêm trọng như viêm màng não hoặc viêm não. Cả hai tình trạng này đều có thể gây tử vong nếu không được phát hiện và điều trị nhanh chóng. Bên cạnh đó, nguy cơ chảy máu thêm cũng là một mối đe dọa đáng kể. Khối máu tụ trong não có thể tiếp tục chảy máu, dẫn đến xuất huyết não nhiều hơn, làm tăng nguy cơ tử vong và tàn tật vĩnh viễn.

Phòng ngừa và điều trị kịp thời

Điều trị sớm có thể giúp giảm thiểu nguy cơ các biến chứng nghiêm trọng của đột quỵ xuất huyết não. Nếu bạn hoặc người thân có các triệu chứng của đột quỵ xuất huyết não như đau đầu dữ dội, chóng mặt, mất thăng bằng hoặc mất ý thức, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Việc phát hiện và điều trị kịp thời, bao gồm các biện pháp phẫu thuật hoặc thuốc giúp kiểm soát huyết áp, có thể cứu sống bệnh nhân và giảm thiểu nguy cơ các biến chứng tàn tật suốt đời.

Các triệu chứng nhận biết đột quỵ xuất huyết não

Đột quỵ xuất huyết não là một tình trạng nguy hiểm đòi hỏi phải được nhận biết và xử trí kịp thời. Việc nhận diện sớm các triệu chứng có thể giúp cứu sống bệnh nhân và giảm thiểu các biến chứng nghiêm trọng như liệt, rối loạn ngôn ngữ, và tổn thương não vĩnh viễn. Dưới đây là các triệu chứng điển hình cần được lưu ý:

• Nhức đầu dữ dội: Đây là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của đột quỵ xuất huyết não. Người bệnh thường cảm nhận những cơn đau đầu đột ngột và dữ dội, không thuyên giảm dù sử dụng các loại thuốc giảm đau thông thường.
• Rối loạn ngôn ngữ: Người bệnh có thể gặp khó khăn khi nói, không thể diễn đạt suy nghĩ, nói ngọng, hoặc mất khả năng hiểu những gì người khác nói.
• Yếu hoặc liệt một bên cơ thể: Tình trạng này thường đi kèm với khó cử động cả hai tay hoặc không thể nâng hai tay lên cao cùng lúc.
• Méo mặt: Một bên mặt có thể bị chảy xệ, làm khuôn mặt mất cân đối.
• Suy giảm thị lực: Người bệnh có thể gặp hiện tượng nhìn mờ, nhìn đôi, hoặc thậm chí mất hoàn toàn khả năng nhìn.
• Chóng mặt, buồn nôn, cứng cổ: Người bệnh có thể bị chóng mặt, mất thăng bằng, đi kèm với cảm giác buồn nôn, nôn mửa và cứng cổ.
• Động kinh hoặc hôn mê: Trong các trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể bị co giật, động kinh và rơi vào tình trạng hôn mê.

Khi nào cần đi khám?

Nếu bạn hoặc người thân gặp phải bất kỳ triệu chứng nào dưới đây, hãy ngay lập tức đến cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Dưới đây là bảng chi tiết các triệu chứng và khuyến nghị khi cần khám:

Triệu chứng	Mức độ nghiêm trọng	Khuyến nghị khám
Nhức đầu dữ dội	Cao	Nếu nhức đầu xuất hiện đột ngột và không thuyên giảm sau khi dùng thuốc, cần đi khám ngay lập tức.
Rối loạn ngôn ngữ	Cao	Khó nói, nói ngọng, không thể nói rõ ràng hoặc hiểu người khác nói, cần đi cấp cứu ngay.
Yếu hoặc liệt một bên cơ thể	Cao	Khó khăn khi cử động, không thể nâng hai tay cùng lúc, có dấu hiệu liệt cơ, cần đi cấp cứu ngay.
Méo mặt	Cao	Một bên mặt chảy xệ, lệch mặt, cần đến bệnh viện để kiểm tra ngay lập tức.
Suy giảm thị lực	Cao	Nếu gặp tình trạng nhìn mờ, nhìn đôi, hoặc mất thị lực, cần kiểm tra ngay để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.
Chóng mặt, buồn nôn, cứng cổ	Trung bình	Nếu cảm giác chóng mặt kéo dài, đi kèm với buồn nôn hoặc cứng cổ, cần đi kiểm tra để loại trừ nguy cơ đột quỵ.
Động kinh hoặc hôn mê	Cao	Co giật hoặc rơi vào tình trạng hôn mê cần cấp cứu ngay lập tức để giảm nguy cơ tử vong.

Tư vấn khám tại Phòng khám Đa khoa Olympia

Tại Phòng khám Đa khoa Olympia, chúng tôi cung cấp các dịch vụ chẩn đoán và điều trị các bệnh liên quan đến tim mạch và đột quỵ. Các bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm của chúng tôi sẽ tiến hành các xét nghiệm cần thiết như đo huyết áp, chụp CT để phát hiện sớm các dấu hiệu của đột quỵ xuất huyết não. Ngoài ra, chúng tôi còn cung cấp các chương trình tư vấn dinh dưỡng và lối sống lành mạnh để giúp người bệnh kiểm soát huyết áp, giảm thiểu nguy cơ tái phát.

Địa chỉ: 60 Yersin, P. Phương Sài, Nha Trang
Hotline: 083 379 0707
Giờ làm việc: 7:00 – 19:00 (Tất cả các ngày trong tuần)

Nếu bạn hoặc người thân có các dấu hiệu nghi ngờ đột quỵ, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ và tư vấn ngay lập tức.

Phòng ngừa đột quỵ xuất huyết não: Bắt đầu từ việc kiểm soát huyết áp

Phòng ngừa đột quỵ xuất huyết não là một trong những biện pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe và giảm thiểu nguy cơ tử vong do bệnh lý tim mạch. Để phòng ngừa hiệu quả, cần bắt đầu từ việc kiểm soát huyết áp – yếu tố nguy cơ chính của đột quỵ xuất huyết não. Tăng huyết áp có thể làm suy yếu thành mạch máu, dẫn đến vỡ mạch máu trong não và gây ra đột quỵ. Để ngăn chặn điều này, người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, đồng thời duy trì các biện pháp sau:

• Kiểm tra huyết áp thường xuyên: Huyết áp tăng cao thường không có triệu chứng rõ rệt, do đó, việc kiểm tra huyết áp định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm tình trạng này và có biện pháp can thiệp kịp thời.
• Dùng thuốc đúng cách: Người mắc tăng huyết áp cần sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ. Việc ngưng dùng thuốc hoặc dùng sai liều lượng có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây tươi, hạn chế các thực phẩm nhiều muối và cholesterol cao sẽ giúp kiểm soát huyết áp và giảm nguy cơ xơ vữa động mạch – nguyên nhân gây vỡ mạch máu.

Lối sống lành mạnh để phòng ngừa đột quỵ xuất huyết não

Ngoài việc kiểm soát huyết áp, duy trì lối sống lành mạnh cũng là yếu tố quan trọng để phòng ngừa đột quỵ xuất huyết não. Các biện pháp bao gồm:

• Tập thể dục đều đặn: Tập thể dục không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn hỗ trợ ổn định huyết áp, cải thiện chức năng tim mạch và giảm mức cholesterol trong máu. Người trưởng thành nên duy trì ít nhất 30 phút vận động mỗi ngày với các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, yoga.
• Bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia: Thuốc lá và rượu bia là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch và tăng huyết áp. Bỏ thuốc lá và hạn chế tiêu thụ rượu bia sẽ giảm nguy cơ đột quỵ.
• Quản lý căng thẳng: Căng thẳng kéo dài có thể gây tăng huyết áp, do đó việc thực hành các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, và giấc ngủ đủ giấc là cách hiệu quả để duy trì sức khỏe tâm lý và tim mạch.

Khám sức khỏe định kỳ: Chìa khóa phòng ngừa đột quỵ

Việc khám sức khỏe định kỳ là một trong những biện pháp tốt nhất để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ đột quỵ. Thông qua các xét nghiệm như kiểm tra huyết áp, tầm soát cholesterol và kiểm tra lượng đường trong máu, bác sĩ có thể đưa ra các phương án điều trị thích hợp trước khi bệnh phát triển thành các biến chứng nguy hiểm. Đặc biệt, người có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch hoặc người cao tuổi cần theo dõi sát sao sức khỏe.

Tại Phòng khám Đa khoa Olympia, chúng tôi cung cấp các gói khám sức khỏe định kỳ chuyên sâu về tim mạch và đột quỵ, giúp bạn yên tâm về tình trạng sức khỏe của mình. Chúng tôi áp dụng các phương pháp kiểm tra hiện đại để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Việc tầm soát thường xuyên sẽ giúp bạn duy trì huyết áp ổn định, kiểm soát cholesterol và lượng đường trong máu – những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến nguy cơ đột quỵ.

Đừng đợi đến khi xảy ra biến chứng, hãy đặt lịch khám định kỳ để bảo vệ sức khỏe của bạn và người thân khỏi nguy cơ đột quỵ xuất huyết não.

Kết luận

Đột quỵ xuất huyết não là hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu người bệnh có kiến thức về tình trạng sức khỏe của mình và áp dụng các biện pháp kiểm soát thích hợp. Điều này không chỉ bảo vệ sức khỏe bản thân mà còn giúp giảm gánh nặng y tế cho gia đình và xã hội.

Nguồn: Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Bệnh viện Đa khoa Medlatec, Báo Sức khỏe & Đời sống